Fundacja Muzeum HERstorii Sztuki
Marta Grabowska
Na przełomie maja i czerwca odbył się nasz cykl wydarzeń “Jak nie zgubić sztuki kobiet”. W ramach wydarzeń poświęconych kobietom i herstorii miałyśmy okazję rozmawiać z trzema wyjątkowymi ekspertkami – malarką Marceliną Amelią, przewodniczką miejską Alicją Zioło (prowadzącą profil Chodźże na wycieczkę) oraz antropolożką kulturową Agatą Kokoryn. Wszystkie trzy rozmowy, które odbyły się w Galerii Domu Norymberskiego w Krakowie, poprowadziła je nasza kuratorka i historyczka sztuki Marta Grabowska
Jak samej o sobie nie zapominać? Dylematy nie tylko artystek, rozmowa z gościnią Marceliną Amelią, artystką współczesną.
🎨 O gościni: Marcelina Amelia urodziła się w Częstochowie w 1989 roku. W 2012 roku ukończyła z wyróznieniem Uniwersytet Westminster w Londynie na kierunku Komunikacji wizualnej i ilustracji. Stypendystka Progression Scholarship za wyjątkowe osiągnięcia artystyczne i ciągłość wysokich ocen. W latach 2013-2014 ukończyła dwa kursy grafiki warsztatowej w London Print Studio i Print Club London. Współpracowała m.in. z Apple, Herschel, Campari, Metro Films oraz Polish Poster Gallery, a jej pracę można było zobaczyć na łamach takich magazynów jak Der Spiegel, Metro, Evening Standard, The New York Times, Art Maze, Create Magazine, Digital Arts, Kmag i in. W swoich pracach bawi się napięciem między pożądaniem i niewinnością tworząc estetyczny niepokój, który jest trudny do sprecyzowania. Najnowsze projekty Marceliny podejmują temat kobiecości, feminizmu, duchowości i macierzyństwa w czasach pandemicznej izolacji. Od 2021 roku wspólnie z @m.art.a.borkowska współtworzy @grupalono
📊Według raportu Freedoms Foundation pod kierunkiem dr. Katie McMillan, 66% studentów wyższych szkół artystycznych w Wielkiej Brytanii to kobiety lub osoby niebinarne, podczas gdy aż 68% artystów reprezentowanych przez komercyjne galerie sztuki to mężczyźni.
👩🏻🎨 W swojej książce „Jak nie wykluczać artystek-matek (oraz innych rodziców)”, @hettiejudah pisze: „Zbyt długo wmawiano artystkom, że nie mogą jednocześnie być matkami i mieć udanej kariery. Najwyższy czas na zmianę paradygmatu!”
✨Dlaczego kobiety notorycznie znikają z pola widzenia kuratorek i kuratorów, właścicieli galerii sztuki?
✨Co my jako kobiety/artystki możemy robić żeby zadbać o swój dobrostan?
✨Jak samej o sobie nie zapominać?
Nasza gościni opowiadała m.in. o tym jak ważna jest auto-archiwizacja, siostrzeństwo (rozumiane jako sieciowanie) i reprezentacja. Marcelina podzieliła się z nami swoimi myślami i odczuciami na temat bycia artystką-matką, wspominała między innymi o tzw. „mom guilt”, czyli poczuciu winy, które towarzyszy matkom, zwłaszcza tym aktywnym zawodowo oraz mówiła o tym, że czas na zmianę paradygmatu mówiącego,że dziecko to koniec artystycznej kariery. Rozmawiałyśmy też o samoorganizacji, oddolnych grupach wsparcia i wartości coachingu oraz przeglądach portfolio, które mogą przynieść realne korzyści na każdym etapie kariery artystycznej.
Jakich krakowskich artystek – na pewno! – nie chcemy zapomnieć? z gościnią Alicją Zioło, licencjonowaną przewodniczką miejską
🎨 O goscini: Alicja Zioło to licencjonowana przewodniczka po Krakowie. Od ponad 10 lat oprowadza po mieście turystów zza granicy i samych krakowian przybliżając im historię i kulturę miasta. Od czasu pierwszego lockdownu (wiosna 2020 roku) prowadzi w mediach społecznościowych stronę „Chodźże na wycieczkę!” (@chodzzenawycieczke ), wokół której gromadzi lokalną społeczność zainteresowaną historią (oraz herstorią) Krakowa.
Możecie ją pamiętać między innymi z zaduszkowych spacerów tropem pierwszych studentek @jagiellonian_university i @aspkrakow po Cmentarzu Rakowickim, które prowadzi dla nas od 2022 roku.
👩🏻🎨Olga Boznańska, Zofia Stryjeńska, Teresa Rudowicz, Erna Rosenstein, Jadwiga Maziarska, Wanda Czełkowska, Maria Pinińska-Bereś, Maria Stangret, Iwona Demko, Kinga Nowak, Justyna Smoleń, Olga Pawłowska, Justyna Górowska, Mariia Mytrofanova
✨Co łączy te artystki?
✨Ile obrazów, rzeźb i innych dzieł stworzonych przez kobiety jest obecnie wystawionych w krakowskich muzeach?
✨O jakich krakowskich artystkach – na pewno!- nie chcemy zapomnieć?
Nasza druga gościni, opowiedziała nam o 6 niesamowitych artystkach oraz innych kobietach ze świata sztuki, bez których Kraków z pewnością nie byłby polską stolicą kultury i sztuki, którą dziś niewątpliwie jest. Rozmawiałyśmy o artystkach wizualnych, ale nie tylko, wśród nazwisk niezwykłych malarek znalazły się także utalentowana pianistka oraz rzeźbiarka! Były to:
Poruszałyśmy również wątki widzialności kobiet w mieście i narracji historycznej. Gościni podkreślała ogromną rolę powstawania kobiecych biografii, na których mogą bazować popularyzatorki i popularyzatorzy historii. Rozmawiałyśmy o tym, dlaczego łatwiej upamiętnia się mężczyzn i jak można to zmienić.
🎨 Podczas spotkania wybrałyśmy wspólnie nazwiska 3 krakowskich artystek, czyli Marii Dulębianki, Marii Pinińskiej-Bereś oraz Toli Certowicz, a nasza wirtualna czarownica i eksperta od @wikipedia Magdalena Lewicka (@krakelury) przygotowuje ich biogramy. Zasilą one archiwum @lostwomenart o pierwsze polskie nazwiska!
Jak nie szufladkować kobiet? Sztuka nie do szuflady z gościnią Agatą Kokoryn
🎨 O gościni: Agata Kokoryn – historyczka sztuki i antropolożka kulturowa, absolwentka ochrony dóbr kultury na UJ, edukatorka muzealna. W swojej pracy szczególnie ineresuje się badaniami posthumanistycznymi oraz studiami nad pamięcią. W muzeum stara się pokazywać to, co zapomniane i pomijane oraz zachęcać do spoglądania z innej perskektywy.
Rozmawiałyśmy o tym jak nie szufladkować kobiet, czyli:
⭐️ czym jest kanon i kto go tworzy
⭐️ czy sztuka kobiet i sztuka feministyczna są tym samym
⭐️ jak budować narrację herstoryczną
⭐️ czym jest intersekcjonalność
Agata zdradziła nam wiele ciekawych historii z życia krakowskich muzeów oraz pokazała nam przykład aktywizmu herstorycznego, książkę autorstwa prof. Monika Leisch-Kiesl, pt. „Lady Rreason and the Writing of History” o Christine de Pizan – uznawanej za prekursorkę feminizmu. W swojej monografii prof. Monika Leisch-Kiesl używa bardzo ciekawego zabiegu, w odniesieniu do osoby, której płeć nie jest znana czytelniczce_kowi popularną formę „they” zastępuje “s/he”, zwracając przy tym naszą uwagę na nierówność płci w odniesieniu do przypisywania autorstwa dzieł sztuki.
Wspólnie pochyliłyśmy się także nad cytatem Wirginii Wolf, która wspomniała “Anonymous was a woman” (Autor nieznany to autorka), czyli za każdym razem kiedy autorstwo pozostaje anonimowe musimy zastanowić się co za tym stoi i dlaczego naturalnie uznajemy, że twórcą był mężczyzna ?
Zakończyłyśmy cykl Jak nie zgubić sztuki kobiet, jednak nie kończymy naszych poszukiwań artystek. ✨Dziękujemy, że byliście i byłyście z nami ✨
Rozmowy i przemyślenia z tego projektu zostaną z nami na długo, jeszcze bardziej pobudziły w nas herstoryczne pasje, ale także wzmocniły przekonanie, że tworzenie historii sztuki powinno odbywac się z namysłem feministycznym i intersekcjonalnym. Dziedzina ta potrzebuje jak najbardziej zróżnicowanych perspektyw, aby w pełni oddawać koloryt powstającej przez wieki sztuki. Już niedługo na stronie Lost Women Art ukażą się biogramy trzech krakowskich artystek. Jednak wciąż kolejne odkrycia przed nami, i przed Wami! Zachęcamy do refleksji nad tym, gdzie gubią sią kobiety i jak można je odnajdywać. Bo to, że da się to robić wiemy już dzięki naszym wspaniałym gościniom. I pamiętajmy, że nie gubienie kobiet zaczyna się od pamiętania o sobie i swoich dokonaniach.
Muzeum HERstorii Sztuki 