Wychodząc z założenia, że nowa instytucja miejska ma słuchać mieszkanek i mieszkańców
oraz przyczyniać się do reprezentacji różnorodnych środowisk Inicjatywa Muzeum HERstorii
Sztuki postanowiła włączyć publiczność w współtworzenie koncepcji i modelu działania
muzeum. W dniach 23. i 24. listopada 2021 roku w Krakowie przeprowadzono warsztaty
metodą Design Thinking. Miały one na celu wzbogacić wizję przedstawianą w petycji,
poszerzyć ją o nowe perspektywy i konteksty.
Wybór metody był nieprzypadkowy. Proces Design Thinking pozwala bowiem na szukanie
innowacyjnych rozwiązań opartych na realnych potrzebach. Kreatywne formułowanie
pomysłów wychodzących od oczekiwań społeczności oraz angażując osoby zainteresowane,
staje się bardzo ważnym elementem konstruowania oferty oraz refleksji nad kierunkiem
działania Muzeum.
Metoda Design Thinking
Nazywana również metodą wychodzącą od ludzi, opiera się na uważnym i twórczym
zaangażowaniu w tworzenie produktów i usług. Osoby uczestniczące w procesie mają za
zadanie wyjść ze swojej perspektywy, poznać potencjalne oczekiwania i na ich podstawie
sformułować rozwiązania opracowywanego zagadnienia. Najważniejszymi z założeń są:
nieszablonowe ujmowanie problemów oraz uwzględnianie istniejących potrzeb podczas
całego procesu. Metoda Design Thinking składa się z 5 etapów:
- Empatia – pogłębione poznawanie osób reprezentujących zróżnicowane podejście do problemu / zagadnienia (tzw. person), „wejście w czyjeś buty”, określenie wartości i motywacji, jakimi kierują się dane osoby,
- Diagnoza potrzeb – określenie potrzeb person i połączenie ich z celem projektu, zauważanie, w jakich obszarach istnieje potencjał stworzenia atrakcyjnych rozwiązań,
- Generowanie pomysłów – kreatywne i zespołowe zbieranie różnorodnych pomysłów odpowiadających wyznaczonym wcześniej potrzebom,
- Prototypowanie – szybkie zaprojektowanie elementów wytypowanych rozwiązań w celu sprawdzenia ich działania / funkcjonowania,
- Testowanie – sprawdzanie pomysłów, odbywające się poprzez prezentacje prototyp oraz zebranie opinii oraz informacji.
Na warsztatach metodą Design Thinking organizowanych przez Inicjatywę Muzeum HERstorii
Sztuki uczestniczki zostały podzielone na dwie grupy, w których przez dwa dni przeszły przez
wszystkie etapy procesu. Warsztat zakończyły się finalną prezentacją oraz opisem wybranych
pomysłów.
Jakie wyzwanie postawione zostało przed uczestniczkami? (Cel warsztatów)
Tworzenie oferty Muzeum Herstorii: rozwiązania dla nowej instytucji
miejskiej, które będą miały potencjał łączenia osób z różnych środowisk.
Empatia
Uczestniczki otrzymały fragmenty wcześniej przeprowadzonych i zanonimizowanych
wywiadów z personami. Dzięki nim poznawały sytuację i perspektywę konkretnych osób i na
jej podstawie mogły wykonywać kolejne zadania metody. Persony zostały wybrane w taki
sposób, aby różniły się ze względu na wiek, zainteresowania i sytuację rodzinną. Uczestniczki,
aby pogłębić etap empatii, opracowywały wartości, nawyki, motywacje oraz sprzeczności
przedstawianych osób.
Diagnoza potrzeb i generowanie pomysłów
Uczestniczki na podstawie wywiadów zidentyfikowały potrzeby person. Następnie w
czasie burzy mózgów generowały pomysł. Poniżej przedstawione zostały wnioski z
tego etapu.
Potrzeby, na które mogłaby odpowiadać nowa instytucja:
- przynależność do grupy, wspólnoty,
- otwieranie się na ludzi z innymi poglądami,
- bycie aktywnym,
- wprowadzanie zmian,
- wyrażanie własnych poglądów,
- samorozwój,
- bezpieczna przestrzeń do dyskusji.
Jakie wątki uczestniczki uznały za ważne w kontekście nowej instytucji Muzeum Herstorii
Sztuki:
- międzypokoleniowość – Brakuje miejsc, gdzie można robić coś z bliskimi. Istnieje potrzeba
inicjatyw, które będą atrakcyjne dla osób z różnych pokoleń („tak, aby córki mogły
przychodzić z matkami”, „będziesz mogła zaprosić babcię”). Warto budować ofertę w taki
sposób, aby była okazją do tworzenia wspólnych zainteresowań przedstawicieli w różnym
wieku, proponować aktywności, które można robić razem.- przestrzeń neutralna ze względu na wiek – Uczestniczki postulowały, aby tworzona przestrzeń były przyjazna osobom z różnych pokoleń. Zarówno osoby młodsze i starsze powinny czuć się zaproszone do takiej instytucji i móc swobodnie uczestniczyć w proponowanych wydarzeniach.
- tworzenie relacji – Zauważono, że wiele istniejących miejsc oferuje możliwość
samorozwoju (indywidualne korzyści), ale niewiele pozwala na wzmacnianie i/lub tworzenie
więzi. Jest to nisza, którą warto zagospodarować. - przygotowanie do spotkania z różnymi poglądami – Uczestniczki stwierdziły, że
rozmawianie z osobami o innych poglądach rodzi wiele trudności. Trzeba być świadomym, że
takie spotkanie wiąże się z ryzykiem np. dużych krzywd psychicznych czy utrwalania
uprzedzeń. Instytucja, która podejmuje się takiego wyzwania musi być przygotowana i
odpowiednio moderować sytuację, tak, aby uczestnicy wydarzeń czuli się bezpiecznie oraz
komfortowo. Dialog musi być poprzedzony przemyślanymi działaniami ze strony Muzeum - różnorodne przedstawienia tematyki – Zauważono, że tematyka sztuki kobiet ma potencjał
trafienia do odmiennych grup odbiorców poprzez swoje zróżnicowanie (różne formy,
zagadnienia, konotacje). Muzeum ma duże szanse konstruowania swojej oferty tak, aby
zaciekawić osoby nie zaznajomione z zagadnieniami herstorii sztuki. - wydarzenia oparte na działaniu – Za atrakcyjne uznane zostały wydarzenia, w czasie
których poszerzanie wiedzy lub nawiązywanie relacji odbywa się poprzez działanie,
aktywność.
Prototypowanie i testowanie
Po etapie generowania pomysłów oraz analizie rozwiązań pod kątem przydatności,
realizowalności oraz innowacyjności uczestniczki wybrały propozycje, które chciały rozwijać.
Pierwszymi prototypami pomysłów były plakaty prezentujące ofertę Muzeum. Następnie
wyciągając wnioski z testowania skonstruowały kolejne prototypy (makietę muzeum oraz
scenę z warsztatów). Poniżej przedstawione zostały finalne pomysły.
Opisy przedstawianych pomysłów stworzone przez uczestniczki:
POMYSŁ I
Pomysł przedstawia przestrzeń Muzeum, która uwzględnia strefy aktywności i
nieaktywności. Ma być to wspólna i neutralna przestrzeń, gdzie można przyjść,
nie tylko po to, aby uczestniczyć w organizowanych wydarzeniach, ale także,
aby bez planu poprzebywać z bliskim lub spędzić czas na indywidualnych
zajęciach. Wydzielone przestrzenie to: strefa spokoju, kawiarnia, strefa
warsztatów oraz miejsce dyskusji/debat. Te przykładowe przestrzenie będzie
można łączyć bądź rozdzielać, w zależności od potrzeb.
Przykładowe wydarzenia, które mogłyby odbywać się w tej przestrzeni:
moderowane dyskusje, warsztat bukieciarstwa.
Co jest wyróżnikiem pomysłu:
- brak takiego miejsca w Krakowie,
- dostępność dla każdego,
- możliwość korzystania z wybranej strefy i jej zmiany w dowolnym momencie.
Co trzeba jeszcze sprawdzić:
- Przestrzeń aktywności i nieaktywności- w jaki sposób zaaranżować je, aby
sobie nie przeszkadzały i dawały możliwość łatwego przechodzenia między
nimi? - Jak połączyć dwie potrzeby: kameralności, skupienia się np. w czasie
warsztatów oraz chęć szybkiego zorientowania się, co się dzieje, budowania
poczucia, „że miejsce żyje”? - Czy wszystkie strefy mają mieć możliwość zmiany/transformacji w inne, czy
jednak niektóre powinny być stałe i niezmienne? - Czy czegoś nie brakuje?
POMYSŁ II
Warsztaty artystyczne dla grup (rodzin, przyjaciół) „Zainspiruj się Kobieto/ą”
przedstawiające sztukę kobiet.
Jak mogłyby wyglądać takie warsztaty:
- wykład – wprowadzenie do twórczości i życia wybranej artystki oraz do realiów epoki, w której tworzyła (tworzy),
- tworzenie własnych dzieł inspirowanych treścią wykładu i/lub prezentowanym dziełem,
- wystawa + dyskusja na temat wykonanych dzieł,
Każda grupa pracuje w osobnym pomieszczeniu. Osoby zachęcane są do
własnych odważnych interpretacji. Istotnym elementem dyskusji jest zwrócenie
uwagi na to, jak jedno dzieło może oddziaływać i inspirować na bardzo wiele
sposobów. Warsztaty odbywają się w weekend (4 grupy, max. 20 osób).
Co jest wyróżnikiem pomysłu:
- Spędzanie czasu z bliskimi osobami,
- Edukacja – poszerzenie wiedzy o artystkach, odkrywanie nieznanych sobie
dzieł, - Możliwość bycia kreatywnym i wyrażenia siebie poprzez sztukę.
Co jeszcze trzeba sprawdzić:
- Kto dokładnie będzie odbiorcą warsztatów?
- Jak budować przekaz dla różnych grup,
- Jak stworzyć bezpieczna przestrzeń w czasie warsztatów? Jak uniknąć
oceniania powstałych dzieł? - Ile powinny trwać poszczególne części warsztatów?
Inne pomysły
pomysły opracowane przez uczestniczki, które nie zostały przetestowane w
czasie warsztatów):
- wystawa, która przedstawia dzieła i aktywności kobiet, jednak dopiero na koniec pyta: czy
zdawali sobie Państwo sprawę ile „kobiety” jest w naszym życiu (przykładowe zagadnienia:
kobieta w filmie, muzyce, dzieciństwie, malarstwie, życie codzienne) - koncert muzyki kobiecej (może to być cykl)
- certyfikowany kurs z debatowania: techniki prowadzenia rozmowy, asertywność,
rozróżnianie technik manipulacji, strategie rozmowy, mowa ciała - wspólne działanie: gotowanie.
Podsumowanie
- Uczestniczki wykazały, że Muzeum Herstorii Sztuki ma potencjał odpowiedzi na wiele potrzeb i oczekiwań prawdopodobnej publiczności. Określono nisze, w których może rozwijać się nowopowstająca instytucja: głównie w dziedzinie tworzenia międzypokoleniowych więzi,
budowania relacji oraz atrakcyjnego popularyzowania wiedzy o sztuce. - Metoda doprowadziła do kreatywnego przekształcenia potrzeb w dwa pomysły
uwzględniające zróżnicowanych odbiorców: neutralna przestrzeń muzeum ze strefami na
poszczególne działania (przestrzenie wydarzeń i warsztatów, a także nienarzucające
konkretnych aktywności miejsca spokoju i relaksu) oraz warsztaty dla grup, mające na celu
poszerzenie wiedzy o artystkach i ich twórczości oraz wspólne spędzanie czasu na
wykonywaniu dzieła. - Warsztaty potwierdziły zasadność włączania mieszkanek i mieszkańców w planowanie
działań Muzeum. Dzięki nim powstająca instytucja otrzymuje atrakcyjne, wielowymiarowe
oraz oparte na realnych potrzebach elementy rozwijania oferty, osoby uczestniczące zaś
poznają pomocne narzędzie jakim jest metoda Design Thinking oraz zyskują znaczący wkład
w to, jak będzie funkcjonować muzeum.
Muzeum HERstorii Sztuki 