Już w pierwszych zdaniach książki dowiadujemy się, że Maud Montgomery uważała, że biografie są krzykliwymi farsami, które nie są w stanie oddać wielowymiarowości przedstawianych postaci. Autorka książki o niej rzuciła sobie więc ogromne wyzwanie, tym bardziej, że dzienniki pisarki nie są całkowicie wiarygodnym źródłem. Przepisywane, poprawiane, tworzone z myślą, że kiedyś będą opublikowane. Czy autorce udała się próba uchwycenia ikony kanadyjskiej literatury?
Trudno mi przesądzać. Nie jest to z pewnością książka dla każdego. Napisana drobiazgowo, mało literackim językiem, dość chaotyczna w strukturze opowieści, może zmęczyć. Jednak we mnie wywołała burzę przemyśleń i refleksji. Przez pryzmat życiorysu Montgomery dowiadywałam się o sytuacji kobiet, doświadczeniach wojennych Kanadyjek czy ówczesnym podejściu do zdrowia psychicznego. Z ciekawością, ale również z niepokojem i współczuciem czytałam o tym, jak Maud całe życie doskonaliła sztuką balansowania.
Musiała równoważyć oczekiwania stawiane kobietom z własnymi ambicjami. Bardzo mocno przywiązana do konwenansów, lecz z ogromną wyobraźnią i wrażliwością próbowała dawać opór przeciwnościom losu. Od dzieciństwa wiedziała, że ma talent, jednak żyła w świecie, w którym nikt nie wspierał talentu dziewczynek. Pomimo tego osiągnęła literacki sukces. Zmagając się z poważnymi epizodami depresyjnymi, wywiązywała się z obowiązków rodzinnych, działała na rzecz lokalnych społeczności oraz rozwijała karierę pisarki.
Balansowała jednak nie tylko w swoim życiu, ale również tworząc fabuły swoich powieści. Wiedziała, że osoby ją czytające oczekują konwencjonalnie szczęśliwych zakończeń. Kobiece bohaterki musiały w którymś momencie swojej historii wyjść za mąż, jednak w ich losach i w ich postawach Maud w zamierzony sposób wplątywała pochwałę emancypacyjnych idei. Kobiety w jej powieściach są sprawcze, cenią edukację oraz niezależność. Sentymentalne, szczęśliwe zakończenia stały jej orężem, by nieść zmianę.
Patrycja Chlebus-Grudzień
Muzeum HERstorii Sztuki 