Jesteś młodą naukowczynią i chcesz pokazać światu swoje badania, poznać najnowsze trendy naukowe, a przede wszystkim nawiązać kontakty z innymi badaczami? Wybierz się na konferencję i pokaż się od najlepszej strony! Kiedy pracowałam na uczelni właśnie tak pozyskiwałam większość swoich współprac międzynarodowych, staży podoktorskich i interdyscyplinarnych projektów badawczych. Jak zabłysnąć przed innymi naukowcami i nie popełnić gafy? Oto kilka porad!
1. Nie siedź w kącie!
Konferencje to przede wszystkim okazja do spotkań z innymi badaczami i nawiązania współprac. Niektórzy traktują je jak nieoficjalne targi pracy. Wykorzystaj to i integruj się z uczestnikami. Zagaduj ludzi podczas przerw kawowych, jeśli widzisz, że są wolni. Możesz zapytać o coś, co zaciekawiło Cię w ich prezentacji albo zaprosić ich na swoje wystąpienie. Bierz udział w dodatkowych wydarzeniach przygotowanych przez organizatorów konferencji – wycieczkach, kolacjach i imprezach.
Na amerykańskich uczelniach znaną praktyką jest wysyłanie przed konferencją grzecznego maila do profesorów, których podziwiasz i zapraszanie ich na swoje wystąpienie. W Polsce ta praktyka nie jest jeszcze upowszechniona, ale jeśli jedziesz na międzynarodowe sympozjum, możesz spróbować wysłać takie wiadomości do badaczy ze Stanów, Kanady, Holandii czy Wielkiej Brytanii.
2. Przygotuj sobie „elevator pitch”
Jesteś na konferencji, podchodzisz do znanego profesora z Twojej dziedziny, który okazuje się wyjątkowo życzliwy. Najpierw rozmawiacie o cateringu, potem o jego projektach, aż w końcu pada pytanie o Twoje eksperymenty i zainteresowania badawcze. I wtedy zacinasz się, bo nie wiesz, jak opowiedzieć o sobie w trzydzieści sekund. Brzmi koszmarnie? Możesz łatwo uniknąć takiej sytuacji, jeśli przygotujesz sobie „elevator pitch” czyli króciutki tekst o tym, co robisz i czym się interesujesz. Na przykład:
„Nazywam się Marta Marecka i interesuje się dwujęzycznością. W przeszłości badałam rozwój fonologiczny u dzieci dwujęzycznych, a mój ostatni projekt dotyczył tego, jakie czynniki pomagają w uczeniu się słów obcego języka.”
Przygotuj sobie takie mini-przemówienie w wersji polskiej i angielskiej i naucz się go na pamięć. Dzięki temu nie zacukasz się, kiedy ktoś zapyta Cię o Twoje badania.
3. Zadawaj pytania po prezentacjach
Słuchaj uważnie prezentacji innych osób i nie bój się zadawać pytań! Przemyślane, celne pytanie lub interesująca sugestia może zwrócić na Ciebie uwagę innych naukowców i doprowadzić do ciekawej dyskusji, a nawet przyszłej współpracy.
Zwróć uwagę na to, aby pytanie było uprzejme, krótkie, zrozumiałe i nie przekierowywało uwagi na Ciebie. Nie ma nic gorszego niż uczestnicy, którzy na cudzym wystąpieniu wygłaszają długie monologi o sobie i swoich badaniach. Takie zachowanie jest w bardzo złym tonie i może zniechęcić do Ciebie autora, a także sprawić, że ludzie będą o Tobie plotkować w kuluarach.
Jeśli w czasie sesji nie starczyło czasu na Twoje pytanie, możesz podejść do autora na przerwie kawowej i wtedy je zadać. Przy okazji możesz podziękować za prezentację i skomplementować to, co Ci się w niej podobało.
4. Używaj stosownych tytułów naukowych
W polskim światku naukowym przywiązuje się dużą wagę do tytułów. Sprawdzaj więc, jaki stopień naukowy ma Twój rozmówca i używaj stosownego zwrotu. Do osób z habilitacją (profesorów i doktorów habilitowanych) zwracaj się „Pani Profesor/Panie Profesorze”, do osób ze stopniem doktora – „Pani Doktor/Panie Doktorze”. W przypadku magistrów poprawną formą jest „Pani Magister/Panie Magistrze”, chociaż nie wszyscy przywiązują do niej wagę. Ja akurat nie przepadałam na doktoracie, kiedy ktoś się do mnie tak zwracał. Wolałam formę „Proszę Pani” lub przejście na „ty”. Do osób z tytułem licencjata możesz zwracać się po prostu „Proszę Pani/Pana”.
Jeśli publicznie zwracasz się do kogoś na polskiej konferencji – na przykład podczas zadawania pytań po prezentacji – to używaj tytułu naukowego tej osoby, nawet jeśli znacie się i prywatnie mówicie sobie imieniu.
Zagraniczni naukowcy, zwłaszcza amerykańscy mają dużo luźniejszy stosunek do tytułów i bardzo często proponują innym badaczom, a także doktorantom i studentom mówienie sobie po imieniu. Pamiętaj jednak, że taka propozycja powinna zawsze wyjść od osoby wyższej stanowiskiem lub stopniem naukowym. Zwróć też uwagę, że taki gest ma w kulturze anglosaskiej zupełnie inne znaczenie niż w polskiej i nie oznacza, że teraz jesteście najlepszymi przyjaciółmi i możecie się sobie zwierzać! Nawet jeśli pani profesor z Oxfordu proponuje, żebyś zwracała się do niej „Sally”, to Wasza relacja nadal pozostaje służbowa.
Na anglojęzycznych, międzynarodowych konferencjach zwracanie się publicznie po imieniu do prezentujących nie jest zazwyczaj postrzegane jako niestosowne.
5. Zadbaj o to, by Twoja prezentacja była interesująca dla uczestników
Przede wszystkim nie czytaj treści swojego wystąpienia z kartki ani ze slajdów! Mów prostym, poprawnym i precyzyjnym językiem. Zadbaj o użycie dobrej terminologii naukowej, ale nie przesadzaj z trudnymi słowami. Prezentacja ustna to nie to samo, co tekst naukowy. Słuchając wystąpienia, Twoim odbiorcom trudno będzie przetworzyć skomplikowane zdania, naszpikowane długimi zwrotami. Jeśli w Twojej prezentacji będą się one często pojawiały, to Twoja publiczność szybko się znudzi i przestanie Cię słuchać.
Zadbaj o przejrzystą strukturę wystąpienia, przygotuj estetyczne slajdy i nie umieszczaj na nich zbyt dużo tekstu. Nie wrzucaj do swojej prezentacji wszystkiego, co wiesz, ale wybierz najważniejsze i najciekawsze informacje. Używaj przykładów. Możesz nawet zaangażować widzów w jakieś interaktywne zadanie.
Przed konferencją przećwicz kilkakrotnie swoje wystąpienie – najpierw przez lustrem, a potem przed innymi osobami. Zapytaj Twoich testowych słuchaczy, czy wszystko było dla nich zrozumiałe, czy prezentacja była ciekawa, czy coś im przeszkadzało. Weź pod uwagę ich komentarze!
6. Pilnuj czasu prezentacji
Cokolwiek się wydarzy, nigdy, przenigdy nie przekraczaj swojego czasu na wystąpienie. Jest to wyjątkowo niekoleżeńskie – zabierasz w ten sposób czas innym prezentującym, a w najlepszym wypadku – uniemożliwiasz Twoim odbiorcom zadawanie pytań. Jeśli podczas konferencji odbywają się dwie równoległe sesje, utrudniasz też ludziom przechodzenie między nimi na interesujące ich prezentacje.
Ćwicz swoje wystąpienie ze stoperem tak długo, aż będziesz w stanie idealnie zmieścić się w przeznaczonym czasie. Jeśli w trakcie prezentacji zauważysz, że mówiłaś za długo, na gorąco wyrzuć z niej coś lub od razu przejdź do wniosków końcowych. Nie przyspieszaj, próbując wcisnąć osiem slajdów w trzy minuty, bo przez to Twoje wystąpienie będzie mniej zrozumiałe.
7. Przetestuj wszystko przed czasem
Na przerwie kawowej przed swoim wystąpieniem albo nawet jeszcze wcześniej przetestuj, czy Twoje prezentacja działa i rozwiąż wszystkie ewentualne problemy techniczne. Możesz też zawczasu przygotować swoje slajdy w kilku formatach (pdf, ppt i pptx) na wypadek, gdyby jedna wersja nie zadziałała. Jeśli chcesz podczas wystąpienia puszczać filmy lub nagrania dźwiękowe, przygotuj się na to, że coś może nie wypalić. Miej w zanadrzu plan B, gdyby nie udało się ich odtworzyć.
Zwróć uwagę, że większość komputerów w salach konferencyjnych używa systemu Windows i jeśli pracujesz na MacBooku, Twoje prezentacje mogą na nich wyglądać inaczej. Przygotuj się na tę ewentualność. Koniecznie przynieś ze sobą prezentację w kilku formatach i przetestuj przed czasem, który działa najlepiej na dostępnym sprzęcie.
8. Jak odpowiadać na pytanie
Jeśli Twoje wystąpienie pójdzie dobrze, to prawdopodobnie inni uczestnicy będą zadawać Ci po nim pytania. Możesz spróbować je przewidzieć i przygotować na nie odpowiedzi, a nawet wrzucić do swojej prezentacji kilka dodatkowych slajdów na taką ewentualność. Możesz też rozdać uczestnikom kartki z najważniejszymi punktami Twojego wystąpienia oraz Twoim adresem mailowym i zachęcić ich do przesyłania pytań mailem. Na jednej z zagranicznych konferencji widziałam, jak prezentujący przygotowali dla słuchaczy zakładki do książki z adresem e-mail i kodem QR kierującym do strony, z której można było pobrać ich prezentację lub artykuły z ich badań.
Jeśli jakieś pytanie od publiczności zaskoczyło Cię, nie wpadaj w panikę! Weź dwa głębokie wdechy i daj sobie kilka sekund na odpowiedź.
Możesz użyć następujących fraz, aby kupić sobie trochę czasu:
„To bardzo interesujące pytanie! Muszę się nad tym chwilę zastanowić.”
„Dziękuję za ten komentarz. Nie myślałam o tym w ten sposób, ale to bardzo ciekawe.”
Jeśli nie jesteś w stanie wymyśleć inteligentnej odpowiedzi, możesz powiedzieć, że potrzebujesz trochę więcej czasu do namysłu albo że musisz dopytać o dany aspekt badania swoich współpracowników. Zaproponuj pytającemu rozmowę podczas przerwy kawowej lub wymianę maili.
Jeśli nie masz pojęcia, co pytający ma na myśli (a to się niestety zdarza na konferencjach), możesz powiedzieć, że nie jesteś pewna, czy w pełni go rozumiesz i poprosić o parafrazę albo zapytać „Czy ma Pan Profesor na myśli, że…?”
9. Nie wychodź z sali po swojej prezentacji
W dobrym tonie jest zostać na sali podczas całej sesji, na której występujesz. Wspieraj innych prezentujących, słuchaj uważnie ich wystąpień i zadawaj życzliwe pytania. Wychodzenie przed końcem swojej sesji jest niegrzeczne i zwraca na Ciebie uwagę.
Konferencje to wspaniałe okazje na zbudowanie swojej kariery akademickiej. Możesz znaleźć tam inspirację do swoich projektów i poznać wielu życzliwych ludzi, którzy pomogą Ci w Twoich badaniach. Jeśli dobrze przygotujesz się do swojego wystąpienia, a także okażesz innym uczestnikom uprzejmość i szczerze zainteresowanie, na pewno uda Ci się zabłysnąć. Baw się dobrze i powodzenia!
Autorka: Marta Marecka
http://martamareckapisze.pl
Muzeum HERstorii Sztuki 